Cywilizacja Tolteków

Cywilizacja Tolteków rozwijała się w centralnej części dzisiejszego Meksyku między X, a XII 
wiekiem n.e. Toltekowie kontynuowali dziedzictwo jakie pozostawiła im cywilizacja Olmeków, Majów i innych. Toltekowie zbudowali imponującą stolicę w Tollan i przekazali swoje dziedzictwo cywilizacji Azteków, którzy uważali Tolteków za wspaniałą cywilizację i za ich potomków.
Większość informacji o Toltekach pochodzi od Azteków i pokolonialnych tekstach dokumentujących wcześniejsze tradycje. Jednakże, informacje nie są kompletne, a Aztekowie mogli koloryzować historie i legendy o Toltekach. W porównaniu z tekstami Majów udało się nakreślić historię cywilizacji.

Początki

Toltekowie mają korzenie w Tolteca-Chichimeca, którzy podczas IX wieku n.e. migrowali z pustyni w Wyżynie Meksykańskiej. Pierwszym przywódcą Tolteków, według Azteków, był Ce Técpatl Mixcoatl, a jego syn Ce Acatl Topiltzin (urodzony 935 lub 947 n.e.) zdobył popularność jako wspaniały władca i zdobył tytuł wielkiego boga Quetzalcoatl.

Tollan

Pierwszą osadą Tolteków był Culhuacan, ale później założyli stolicę Tollan (albo Tula, znaczy 'Miejsce Trzciny'). Miasto rozrosło się na 14 km² i posiadało populację między 30,000,a 40,000. Centrum miasta było zbudowane w podobny sposób jak to zrobili Majowie w Chichen Itza. Dodatkowo, Majowie mieli kulturowego bohatera zwanego Kukulcan, zaś Toltekowie nazywali go Quetzalcóatl. Te podobieństwa sprawiają, że kultura łączyła obie te cywilizacje.
Toltekowie z Azteckiej mitologii byli znani z wystawnych miejsc i inspirujących budowli zrobionych ze złota, jadeitu, turkusu i piór quetzal. Uważano, że miasto było skąpane w bogactwie, które było generowane przez uzdolnionych toltekańskich rzemieślników, którzy znakomicie się znali na metalurgii i ceramice. Azteccy metalurdzy i jubilerowie byli znani jako tolteca. Toltekowie byli uznawani za mistrzów w ujażmianiu natury, produkowali ogromną ilość kukurydzy oraz posiadali naturalną bawełnę w kolorach czerwony, żółty, zielony i niebieski. Do dnia dzisiejszego nie znaleziono niczego co mogłoby potwierdzać bogactwo, ale wiadomo, że Toltekowie mieli monopol na wydobycie obsydianu (wykorzystywanego do produkcji ostrzy i grotów strzał) wydobywanego w pobliskim Pachuca.

Tollan (Tula)

Tollan jest usytuowane na wapiennym cyplu, niestety nie jest tak wspaniały jak mówiły legendy, jednakże, posiada imponującą liczbę zabytków. Są to dwie duże piramidy, ścieżkę z serią piramid w regularnych odstępach, duży pałac i dwie sale balowe i to wszystko otoczone gęstą zabudową mieszkalną. Domy z płaskim dachem są zbudowane w grupach do pięciu, a każda grupa ma w centrum mały plac z jednym ołtarzem i otoczone murem.

Freski biegną wokół piramid i wolno stojący 40 m mur w kształcie litery L (znany jako coatepantli i innowacja Tolteków). Pokazują sceny ze zwierzętami takimi jak jaguar, wilk i kojot i ofiarę (przeważnie grzechotniki). Są też sceny z pierzastymi stworzeniami i orłami z sercami w dziobie. Na piramidach są duże kolumny, każda zawiera cztery bębny, wyrzeźbione jako wojownicy stojący na szczycie pięciu pięter 10 meterowej piramidy B. Wojownicy wcześniej podtrzymywali dach całej konstrukcji. Są ubrani i gotowi do walki z bębnem, piuropuszem i każdy trzyma atlatl albo włócznię u swego boku. Dodatkowo, pierzasty wąż przetrwał z oryginalnych drzwi. Kolumny wojowników są niemal identyczne i sugeruje się, że warsztat, który je wyrzeźbił, był w stanie uruchomić masową produkcję.
Tollan jest przykładem chacmools, pochylający się wojownicy ściskający nazcynie na brzuchu jako dar od bogów.

Piramida B, Tollan

Upadek

Nie wiadomo co tak naprawdę doprowadziło do upadku Tolteków. Lud wojenny podbijający okoliczne plemiona i wymuszający hołd w celu integracji z życiem politycznym i religijnym mogli się spodziewać, że mogą się rozpaść pod wpływem naturalnej katastrofy jak susza. Wewnętrzne spory mogły także doprowadzić do rozłamu we władzy, który doprowadził do legendarnej wojeny między bogami Quetzalcoatl i Tezcatlipoca. Najprawdopodobniej w XII wieku n.e. Tollan niszczyła przemoc. Wiele kolumn i posągów zostało zakopanych i ograbione przez Azteków. Prowadzeni przez ostatniego przywódcę Tolteków Huemac, pozostała ludność została przesiedlona do Chapultepec na zachodnim wybrzeżu jeziora Texcoco. To wydarzenie datuje się na 1156 lub 1168 n.e.

Spuścizna

Toltekowie ciągnęli za sobą pewien prestiż i byli bardzo poważani przez Majów i Azteków, w szczególności, którzy skopiowali wiele aspektów z życia religijnego i kulturowego Tolteków i uważali okres Tolteków jako złotą erę, kiedy takie cuda jak pismo, medycyna i metalurgia zostały wynalezione. Mogło to być wynalezione wcześniej, ale Toltekowie mieli duży wkłąd w architekturę i rzeźbiarstwo. Wiele rozpoznawalnych bóstw z Tollan pojawiło się w Azteckim panteonie i są to Centeotl, Xochiquetzal, Tlahuizcalpantecuhtli i upierzony wąż znany jako Quetzalcoatl. Kamienne rzeźby naczyń cuauhxicalli i chacmools używane w ofierze i tzompantli (stojak na czaszki) wszystkie świadczą o wpływie Tolteków na ich bardziej sławnych następców. 
Azteckie stwierdzenie Toltecayotl lub ‘mieć serce Tolteka’ znaczy być godnym i być wspaniałym we wszystkim.


Źródło: Ancient History Encyclopedia