Cywilizacja Huasteków

Huastekowie są rodowitymi mieszkańcami Meksyku, którzy żyli w regionie La Huasteca włączając stany Hidalgo, Vercaruz, San Luis Potosi i Tamaulipas. Były on skoncentrowane w wzdłuż rzeki Panuco i Zatoki Meksykańskiej. Szacuje się, że w dzisiejszych czasach żyje 66,000 ludzi mówących w języku Huasteków, z czego 2/3 jest w San Luis Potosi, a 1/3 w Veracruz, jednakże ich populacja prawdopodobnie była większa i wynosiła 500,000 w momencie przybycia Hiszpan w 1529 roku.


Starożytna cywilizacja Huasteków jest jedną z prekolumbijskich kultur Mezoameryki. Sądząc po wykopaliskach archeologicznych, są uważane za pochodzące z około 10 wieku p.n.e., ich okres największego wzrostu przypada okres pomiędzy erą postklasyczną, a upadkiem świętego miasta Teotihuacan i powstaniem Imperium Azteków. Prekolumbijscy Huastekowie budowali świątynie na piramidach schodkowych, wolnostojące rzeźby i produkowali malowaną ceramikę. Byli podziwiani przez inne kultury Mezoameryki za ich wspaniały talent muzyczny.

Około roku 1450 Huastekowie zostali pokonani przez armię Azteków dowodzoną przez Moctezuma I. Zostali zmuszeni do płacenia trybutu, ale w dużym stopniu byli autonomiczni.
Ostatecznie Huastekowie zostali podbici przez Hiszpan między 1519, a 1530 rokiem. Po hiszpańskiej krucjacie, wielu Huasteków zostało sprzedanych na Karaibach jako niewolnicy przez hiszpańskich handlarzy.

Huastekowie odzielają się od reszty Majów

Nauka o zmianach w języku, w szczególności glottochronologia, dała lingwistom narzędzia do wyznaczenia punktu w czasie, kiedy to języki powstał z ich wspólnego języka przodków. Procedura zależy od przypuszczenia, że języki, w przypadku braku powszechnego alfabetu, zmieniają się w stałym tempie.

Spośród wszystkich języków pochodzących z Proto-Majów, język proto-Huastecki był pierwszym, który oddzielił się od Majów. Drugi rozłam, w gałęzi nie-Huasteckich, znajdował się proto-Jukatański, obecnie używany na półwyspie Jukatan, a przodkiem innych języków Majów. Jedynym innym językiem, oprócz Huasteka, powstałym z proto-Huasteckiego był Chicomuceltec (zwany również Cotoque), język używany w Chiapas koło Comitán, ale teraz wymarły.

Lingwiści założyli, że prekursor języka Huasteków różnił się od języka Proto-Majów w latach 2200, a 1200 p.n.e. Lingwista Morris Swadesh ustanowił późniejszą datę jako ostatni możliwy czas na to rozszczepienie, i dał Huastek / Chicomuceltec inik ("człowiek") w porównaniu do innych-majów winik jako typowy kontrast. McQuown sugeruje 1500 p.n.e., Manrique Castaneda 1800 p.n.e., a Dahlin 2100 p.n.e. jako najbardziej prawdopodobne daty podziału. Proponowana przez Kaufmana data około 2200 p.n.e. wymagałaby dwóch regularnych fonologicznych zmian, które są poświadczone we wszystkich językach Majów, "r" zmieniając się na "y" i "q" na "k".

Praca Robertsona dotycząca czasowników związanych z językami Majów implikuje, że Huastekowie mieli kontakt z proto-Tzeltal gałęzią Majów. W proto-Majach absolutywy (określa podmiot czasownika nieprzechodniego oraz dopełnienie czasownika przechodniego) mogłyby być oznaczone albo przez przedrostek lub przyrostek, w zależności od obecności znacznika czasu / aspektu. Ta cecha została zachowana w Q'anjob'al (języku Majów, mówionym w górach Cuchumatanes w Gwatemali), ale straciła w innych gałęziach. Juhatański zawsze stosuje przyrostek w absolutywach, podczas gdy K'iche 'zawsze stosuje przedrostek. Huastek zdaje się mieć wpływ na proto-Tzeltal, powodując takie innowacje, jak przyimek ta, stosowany w czasowniku w trzeciej osobie. Jeśli wydaje się prawdopodobne, że rozłam Huastek-Maja nastąpił około 2000 roku p.n.e. Huastecki prawdopodobnie nie podróżował daleko od pogranicza Gwatemali-Chiapas aż do 1100 roku p.n.e., mniej więcej wtedy, gdy proto-Tzeltal został ustanowiony jako oddzielna gałąź.

Sztuka

Mieszkańcy Huastka mieszkali na północ od Totonaków, w północno-wschodnim rogu Mezoameryki, co pomogło im w odróżnieniu się. Huastekowie mówili w języku Majów, co było wtedy dobrym językiem w handlu. Ich sztuka polegała na obszarze przybrzeżnym, w wyniku którego powstały artefakty z muszli. Artyści robili również garnki, kamienie do gier i rzeźby. Elementy te były często wykonywane z muszli i nabierały kształt ludzkiej głowy.
Niektóre artefakty pokazywały ich boga Quetzalcoatl, którego czcili.

Podsumowianie

Cywilizacja Huasteków jest tak naprawdę odłamem Majów. Prawdopodobnie między 2100, a 1500 rokiem p.n.e. Huastekowie oddzielili się od Majów i osiedlili się na północy Mezoameryki. 
Informacje o Huastekach są skąpe i niekompletne, więc mało wiemy o ich tradycji i kulturze, ale możemy przypuszczać, że mieli podobne zwyczaje co ich kuzyni Majowie.